Ieder jaar op 12 oktober is het Wereldreumadag. Hierbij wordt stilgestaan bij reuma en spierziekten. Wij zetten dit jaar wat tips en snufjes op een rijtje om je digitale leven met reuma en aanverwante aandoeningen wat gemakkelijker te maken.
Ergonomie
Ergonomie is het sleutelwoord. Producten zijn ergonomisch als ze je door middel van ondersteuning en bewegingsvrijheid in een optimale (werk)houding brengen. Ze zijn speciaal ontworpen naar het menselijk lichaam. Dit geldt niet alleen voor stoelen maar ook voor kleinere spullen zoals een computermuis of muismat.
Zeker als je reuma of een (reumatische) spierziekte hebt, is het belangrijk om ergonomisch verantwoorde accessoires en spullen te hebben. Het maakt je leven toch wat comfortabeler. Bovendien kan je gewoon zoveel mogelijk blijven doen dat je al deed en wordt je niet beperkt in je vrijheid.
Voor een zoveel mogelijk pijnvrij leven zijn niet alleen accessoires van belang maar ook de rest van je computerplek. We leggen in dit andere artikel (klik) uit wat een ergonomische bureaustoel is, wat een ergonomisch bureau is, waar deze aan moeten voldoen voor optimale houding en comfort, waar je op moet letten en hoe je deze goed op elkaar afstemt. Nu bespreken we vooral hulpmiddelen, accessoires en tips.
Hulpmiddelen en accessoires
Voorprogrammeren veelgebruikte telefoonnummers
Als je bepaalde telefoonnummers vaak belt kan je deze voorprogrammeren. Dat betekent dat je er een soort ‘sneltoets‘ van maakt. We noemen dit ook wel een snelkiesnummer. Je hoeft dan minder in te toetsen of stappen uit te voeren om je contactpersoon (partner, huisarts, ziekenhuis, familie, etc.) te bellen. Dit ondersteunt je bij reuma in je vingers.
Snelkiesnummer instellen iPhone
Bij iPhone is het makkelijk om de belangrijkste contacten direct op je (vergrendel)scherm zichtbaar te hebben. Zo bel je iemand met één druk op de knop. Hiervoor dien je die contacten in je favorieten te zetten:
- Open de Telefoon app op het scherm (groen blokje met wit telefoontje)
- Ga in de menubalk onderin naar tabblad Favorieten (het stersymbool)
- Tik bovenin op de + knop
- Zoek de persoon of contact op dat je wilt toevoegen en klik erop
- Er verschijnen opties: tik op het pijltje naar beneden ‘⌄’ naast de optie Bel
- Kies het nummer en eventueel via welke weg deze gebeld moet worden. Dit contact is nu je favoriet.
De volgende stap: een ‘widget’ op je scherm zetten. Dit is een blokje wat slechts een deel van je hoofdscherm in beslag neemt in tegenstelling tot een open app die het hele scherm beslaat. In een widget kun je sommige informatie in het kort in één oogopslag zien. Je kunt meerdere widgets op je scherm hebben. Er kunnen 8 contacten in een ‘favorieten’-widget.
De tweede stap: voeg de widget toe
- Ga naar het hoofdscherm van je iPhone
- Veeg (swipe) naar links totdat je widgets worden weergegeven. Dit ziet er anders uit dan je normale hoofdscherm met apps
- Scroll omlaag en druk op Wijzig. Je widgets gaan ‘schudden’ en bovenin verschijnt een plus-knop
- Druk op de plus-knop en zoek naar en klik op Favorieten
- Bij sommige iPhones zoek je bij deze stap niet naar Favorieten maar naar Contacten. Je favoriete contacten verschijnen als eerste
- Veeg (swipe) naar de widget-versie die jij het mooiste vind (één contact zichtbaar, of meerdere) en klik op + Voeg widget toe
- Je komt terecht bij al je ‘schuddende’ widgets. Druk rechtsboven op Gereed
Nu is de favorieten-widget onderdeel van de widgets op je hoofdscherm. Om hier snel bij te kunnen veeg je simpelweg gewoon weer naar links, zelfs als je scherm vergrendeld is!
Wil je de widget bovenaan? Ontgrendel dan je telefoon en houd de favorieten-widget ingedrukt totdat deze begint te schudden. Sleep hem naar boven, laat los en druk op Gereed. Tik éénmalig op ‘Toon meer’ bovenin de widget om altijd alle (maximaal) acht favorieten weer te geven.
Snelkiesnummer instellen Samsung (Android)
Hoe je een snelkiesnummer instelt is afhankelijk van de Android-versie die je hebt. We bespreken hier eerst Android vanaf 4.3. Heb je versie 4.2 of lager? Lees dan verder door.
Snelkiesnummer instellen voor Android versie 4.3 of hoger
- Ga vanuit het startscherm naar Telefoon.
- Druk op de drie verticale puntjes (Instellingen icoon).
- Selecteer de sneltoets die je wilt koppelen aan een contactpersoon.
- Selecteer vervolgens het contact dat je wilt koppelen.
Snelkiesnummer instellen voor Android versie 4.2 of lager
- Ga vanuit het startscherm naar Telefoon.
- Druk op de menutoets linksonder op je toestel en selecteer Instelling snelkiesnummer
- Selecteer de sneltoets die je wilt koppelen aan een contactpersoon.
- Selecteer vervolgens het contact dat je wilt koppelen.
Nu is je contactpersoon gekoppeld aan de door jou gekozen sneltoets.
Ergonomische computeraccessoires
Muismat
Ik heb een grote muismat. Hij beslaat in de lengte mijn hele bureau. Zo heb ik niet slechts een klein gedeelte waar ik op kan muizen maar juist een veel groter oppervlak. Nu kan ik ook grotere, wijdere bewegingen maken en dat belast mijn pols wat minder. Daarnaast heb ik een grote lange polssteun met gel. Hier leunt mijn pols op tijdens het muizen.
Heb je hier geen ruimte of zin in maar zit je veel achter de computer? Dan is een kleinere muismat met ingebouwde polssteun een verstandige optie. Dit zijn gewone muismatten maar ter hoogte van de pols zit een zachte verdikking. Zowel een grote muismat en losse polssteun als een normale muismat met polssteun zijn niet duur terwijl ze veel pijn verlichten en voorkomen. Als je reuma hebt in dit gebied is het absoluut een kijkje waard.
Ook voor mensen met laptop
Heb je een laptop? Overweeg een muis voor de momenten die je aan een tafel of bureau zit. Laptops zijn hartstikke fijn om overal mee naar toe te nemen en even mee op de bank te relaxen. Doe dat ook vooral! Maar als je dan aan de tafel of een bureau zit kan je beter wél een muis gebruiken. De positie van een trackpad is nooit zo ergonomisch als een muis met muismat (tenzij je een losse hebt) en als je al last hebt van je gewrichten wil je dit niet nodeloos erger maken. Je wilt ook niet dat reumaklachten die je (nog) niet hebt ineens sneller op komen zetten.
Hoe muis je op een ergonomische en pijnloze manier?
Waar let je op?
Er zijn heel veel verschillende muissoorten. De fijnste zijn eigenlijk de ‘verticale’ muizen omdat je pols hierbij in een natuurlijke en neutrale positie blijft. Zo’n muis heeft wel een korte gewenningstijd omdat het anders is dan je gewend bent. Je hebt ook muizen tussen een ‘reguliere’ en een verticale in, met een hoek van 20 of 30 graden. Zelf werk ik met zo’n ’tussenin’ muis en die hebben vrijwel geen gewenningsperiode.
Wil je per se een normale ‘horizontale’ muis? Je kunt wel op bepaalde zaken letten: hoe ligt hij in je hand? Heeft hij een duimsteun? Zit je scrollwiel aan de bovenkant of juist aan de zijkant? Liggen je vingers er natuurlijk overheen en hoef je niet te veel moeite te doen om je hand er ‘ontspannen’ op te laten?
Anderen zweren weer overigens bij een trackball muis: muizen met een ronde bal waardoor je je arm en pols niet hoeft te bewegen maar slechts je vingers. Als je veel last van reuma hebt op die plaatsen is dit het overwegen waard; heb je juist veel last van je vingers dan zou ik gaan voor een verticale of tussenin muis. Belangrijk is wel hoe je je muis vasthoudt.
Verantwoord muizen doe je zo:
Zorg ten eerste dat je bureaustoel en/of bureau en/of tafel goed is afgesteld. Het bureaublad hoort op ellebooghoogte te komen zodat je arm in een hoek van 90 graden rust. Stel dus eerst je bureau en bureaustoel dus goed in. Een muis moet je niet te hard vast knijpen en ook je pols moet niet al het werk doen.
Een veelgemaakte fout is het verkeerd vasthouden van de muis. In plaats van de palm van je hand tegen de achterkant van je muis te houden kun je deze beter écht op het midden van de muis leggen. Je pols hoort niet op het bureaublad te leunen of als enige te bewegen bij het heen en weer muizen. Je palm hoort midden op de muis en je vingers hangen dan als ‘dood gewicht’ veel verder naar voren op de klikbuttons. Eigenlijk doe je dan bijna al het werk dan met je onderarm. Het is even wennen maar maakt een wereld van verschil. Als je er dan nog een muismat met polsondersteuning bij doet, ben je er helemaal klaar voor!
Ergonomische toetsenborden
Er zijn ook bijzondere toetsenborden op de markt. Deze zijn ergonomischer doordat ze een soort splitsing in het midden hebben. Door de speciale vorm helpen ze je handen, polsen en armen in een natuurlijke positie te brengen. Daarnaast ontlast je je schouders. Heel fijn dus bij reuma en aanverwante spierziektes.
Binnen dit soort toetsenborden zitten ook weer verschillen: met of zonder polssteun, met of zonder verhoging in het midden, wel een numeriek keypad aan de zijkant of niet, twee kanten echt volledig (fysiek) los van elkaar, et cetera. Het ligt aan je budget, wensen en klachten in hoeverre je een ergonomisch toetsenbord wil uitproberen.
Nog extra hulpmiddelen voor je computerruimte? Lees dit artikel.
Speciale telefoons
Afhankelijk van de ernst van je reumaklachten en leefsituatie zijn er ook opties voor andere telefoons: licht bedienbare, grote druktoetsen of draadloze toestellen. Zelfs handsfree is een optie. Dan kom je aan bij headsets en oordopjes.
Headsets en oordopjes
Wat ook je handen, vingers, armen, schouders en polsen ontlast zijn headsets en oordopjes met aanraakfunctie. Vooral oordopjes kun je de hele dag inhouden of meenemen tot je ze nodig hebt (ook handig in de auto). Aan de hand van bepaalde tikjes op je oordopje worden commando’s uitgevoerd zoals de telefoon opnemen als iemand belt, ophangen, muziek spelen, pauzeren of nummers overslaan. Of natuurlijk: spraakherkenning aanzetten zodat je opdrachten inspreekt en/of vragen aan je telefoon kan stellen.
Spraakherkenning en spraakmemo’s
Spraakherkenning door spraakassistent
De meeste mobiele telefoons hebben spraakherkenning, ook wel de spraakassistent genoemd. Je zegt dan gewoon in/tegen je mobiel wat je wilt en deze voert het uit.
Bijvoorbeeld: “Stuur Pieter een appje met ‘Ik kom wat later'”. Je mobiel voert je gesproken opdracht in tekst uit. Fijn als je veel last hebt van reuma in je vingers. Maar ook opdrachten als “Open Gmail” of “Speel ‘Leef!’ van André Hazes” voert een spraakassistent uit. Misschien heb je wel een vraag? Dat kan: “Hé, wat is een enjambement?” of “Hoe rijd ik van Groningen naar Amsterdam?” of zelfs “Is de Albert Heijn nog open en tot hoe laat?”. Je assistent geeft je antwoord.
iPhone en iPad
Op de Apple-producten heet de spraakassistent Siri en kan je kiezen uit een mannen- of vrouwenstem. Siri is standaard ingeschakeld.
Je activeert Siri op twee manieren: door ‘Hé Siri!’ te roepen of door middel van een knop. Als je iPhone of iPad een homeknop heeft, kun je deze indrukken. Heb je die knop niet meer? Dan gebruik je de grotere zijknop. Je kunt nu direct je opdracht geven of vraag stellen. Als het gekleurde, futuristische rondje verschijnt (zie foto) kun je gaan praten. Werkt het toch niet? Controleer dan in de Instellingen (app op je homescherm met radarwieltje) van je telefoon of deze is ingeschakeld. Tik op ‘Siri en zoeken’.
Bij Android-telefoons en -tablets maak je gebruik van Google Assistent. Ook deze is en spreekt Nederlands. Op de nieuwere telefoons en tablets is de assistent standaard aanwezig. Op wat oudere toestellen kan je de assistent gratis downloaden in de Google Play Store. Zeg ‘Ok Google’ om de assistent te activeren en een opdracht in te spreken. Je kunt ook op de homeknop drukken.
Als Google Assistent niet (meteen) werkt, dan moet je wat aanpassen in de Instellingen. Zorg dat Google assistent, Hey Google én Voice Match aan staan.
- Open de Google Assistent-app en zeg ‘Assistent-instellingen‘.
- Tik onder Populaire instellingen op Voice Match.
- Zet ‘Hey Google‘ aan en stel de Voice Match in.
Spraakmemo WhatsApp
In plaats van gewoon appen of sms’en kan je meer gebruikmaken van de spraakmemo’s in Whatsapp. Je drukt in een gesprek gewoon het microfoontje naast het typeveld in en neemt op wat je wil zeggen. Laat los om te versturen. We hopen dat dit ondersteunt bij reumaklachten.
