Er worden regelmatig vragen gesteld over cookies. Wat zijn cookies en hoe kun je ze verwijderen? Als je van het internet gebruik maakt dan is het belangrijk om dit te weten. De laatste tijd is de regelgeving over cookies behoorlijk aangepast. Elke website moet iedere bezoeker tegenwoordig toestemming vragen om cookies op te slaan. Dat bewijst, maar weer eens dat ze een belangrijke functie hebben waar consequenties aan verbonden zijn. In deze tekst kun je lezen wat cookies zijn en wat ze doen. Misschien nog belangrijk is dat je te weten komt hoe je ze kunt verwijderen.
De vele benamingen voor cookies
Cookie is eigenlijk een beetje een gek woord. Vooral als je bedankt wat de Engelse betekenis is. Soms worden er woorden als browser, http, web of internet voor cookie geplaatst. De bedoeling is dat die de betekenis wat duidelijker maken. Met al deze benamingen wordt in principe hetzelfde bedoeld. Oorspronkelijk was de benaming magic cookie. Dat was een klein pakketje data dat door een programma werd ontvangen, gelezen en zonder aanpassingen terug werd gestuurd.
Een cookie is een klein pakketje data
Dit is wat een cookie doet
Een cookie is een klein bestand met informatie. Deze wordt van een website naar de browser van een bezoeker gestuurd. Oorspronkelijk was de bedoeling van cookies dat ze de kwaliteit van de gebruikerservaring verhogen. Een website kan ervoor kiezen om enkele voorkeuren van een gebruiker opslaan. Bij een volgend bezoek is dan bijvoorbeeld al bekend welke taalinstellingen een bezoeker prefereert. Een cookie kan ook opslaan naar welke producten je hebt gezocht en wat je ooit in de winkelmand van een webshop hebt geplaatst. Daarbovenop kunnen de velden waar je informatie invoert opgeslagen worden. Je kunt daarbij denken aan je naam, adres en wachtwoord.
Waarom cookies noodzakelijk zijn
Cookies hebben een erg slechte naam gekregen. Toch hebben ze wel degelijk een belangrijke functie, zoals hierboven staat. Zonder cookies zouden heel veel standaard handelingen op het internet niet eens mogelijk zijn. Ze zorgen ervoor dat gegevens kunnen worden opgeslagen buiten een specifieke webpagina om. Wanneer er geen cookies zouden zijn, dan is het bezoek aan elke pagina op een website een op zichzelf staand incident. Gegevens kunnen niet worden meegenomen naar een andere pagina op dezelfde website. Daardoor zou het bijvoorbeeld onmogelijk zijn om een winkelmandje te vullen en vervolgens door te shoppen of verder te gaan naar de afrekenpagina. Dat geldt voor elke interactie die een bezoeker met een website heeft. Dus ook het uitvoeren van opdrachten en het invoeren van formulieren zou op een geheel andere manier moeten gebeuren. Het enige alternatief zou zijn dat ingevoerde gegevens op de server van de website opgeslagen moeten worden. Maar dat zou de huidige problemen met cookies alleen maar vergroten.
Cookies zijn al jarenlang omstreden
Het gebruik van cookies wordt al een tijd lang bekritiseerd. Websites verdedigen zichzelf met het feit dat een cookie niet per definitie slecht is. Daar hebben ze gelijk in. Maar een cookie kan wel degelijk voor obscure doeleinden worden ingezet. Het gaat de laatste tijd met name om de bescherming van privacy. Gerichte marketingcampagnes kunnen namelijk opgezet worden aan de hand van persoonlijke gegevens die in cookies staan opgeslagen. Maar het wordt pas echt gevaarlijk wanneer er klakkeloos met betaalgegevens van gebruikers wordt omgegaan.
Voor het bevorderen van de veiligheid?
Websites verdedigen het gebruik van cookies vaak door te zeggen dat ze in het belang van de gebruiker zijn. Daar hebben ze voor een deel gelijk in. Want dankzij cookies weet een website wie je bent. Daardoor kan er besloten worden om persoonlijke informatie te accepteren, of juist niet. Tegelijkertijd zorgen cookies ook juist voor onveilige situaties. De informatie die is opgeslagen in een cookie is weliswaar versleuteld, maar voor de veiligheid zijn bezoekers afhankelijk van de website. Slimme hackers kunnen hierdoor persoonlijke gegevens in handen krijgen wanneer de encryptie en de veiligheid van een website niet op orde is. Daardoor kunnen ze potentieel van jouw gegevens gebruik maken om toegang te krijgen tot een website. Dat is uiteraard extra gevaarlijk wanneer je betaalgegevens in een cookie staan opgeslagen.
Tracking cookies
Veel kritiek op cookies is gericht op de mogelijkheid om users te tracken. In het Nederlands zou je dat als volgen kunnen vertalen. Een cookie kan bijhouden wat je allemaal uitvoert op het internet. Zo kan bijvoorbeeld worden opgeslagen wat je leeftijd, voorkeuren en geslacht is. Aan de hand daarvan wordt er een profiel van je gemaakt. Door een uniek identificatienummer weet een website daardoor min of meer wie je bent. Dit is wellicht nog niet zo erg als deze gegevens aan een bepaalde website gekoppeld blijven. Maar dankzij adverteren op het internet ligt het allemaal iets gevoeliger.
Geld verdienen met persoonlijke gegevens van internetgebruikers
Adverteerders kopen grote hoeveelheden data van websites. Dat zijn in feite talloze cookies met persoonlijke gegevens. Er is nog een tweede manier waarop reclamebureaus met jouw gegevens aan de haal kunnen. Adverteerders zijn namelijk vaak op verschillende websites actief. Als een website door een cookie weet wat jouw gegevens en voorkeuren zijn, dan kan een reclamebureau die gegevens ook in handen krijgen. Deze gegevens kunnen op andere websites wederom ingezet worden wanneer dezelfde adverteerder daar actief is.
Voordelen van targeted marketing
Volgens sommigen is targeted marketing helemaal niet zo erg. Sterker nog, het kan voordelen hebben. Je krijgt bijvoorbeeld geen advertenties te zien die voor jou niet interessant zijn. Een ander argument is dat websites winstgevend kunnen zijn zonder dat gebruikers hoeven te betalen. Targeted advertenties zijn namelijk veel waardevoller dan standaard advertenties. Het verdienmodel van veel websites is afhankelijk van de inkomsten van reclame. Door persoonlijke gegevens op te slaan kunnen websites daardoor blijven bestaan zonder dat het geld kost voor bezoekers.
Verschillende meningen over cookies en commercieel gebruik
Er is momenteel een hevige discussie gaande over het gebruik van cookies voor commerciële doeleinden. Een gedeelte van de internetgebruikers vindt het niet zo erg dat bedrijven geld verdienen aan hun persoonlijke gegevens. Mede omdat hierdoor websites eenvoudiger inkomsten kunnen vergaren en daardoor gratis content kunnen plaatsen. Anderen zien van mening dat geld verdienen aan iemands persoonlijke gegevens verboden moet worden.
Is het ethisch verantwoord dat websites en bedrijven verdienen aan persoonlijke gegevens?
Het is natuurlijk ook wel apart dat persoonlijke gegevens ongevraagd gedeeld worden met reclamebureaus en andere bedrijven. Op verschillende niveaus wordt er inmiddels geprobeerd om maatregelen te nemen. Een goed voorbeeld is dat sinds 2011 websites toestemming moeten vragen voor het gebruik van cookies. Dat geldt voor alle personen binnen de Europese Unie die een website bezoeken. Directe maatregelen nemen blijkt een struikelblok. Het is namelijk momenteel niet per wet verboden om persoonlijke gegevens te delen. De komende jaren zal deze discussie nog wel even doorgaan. Voor elke internetgebruiker zal de uiteindelijke uitkomst gevolgen hebben. Tot op heden is dit vooral een ethisch vraagpunt gebleken. Maar wetten en rechten komen vaak tot stand op basis van ethische standpunten.
De kracht en het misbruik van reclames
Door de jaren heen is er veel kritiek geweest op reclames. Met name op reclames die gericht zijn op jonge kinderen of die ongezonde producten aanbieden. Een goed voorbeeld is dat het adverteren van rookwaren al een aantal jaren verboden is. Reclamebureaus zijn erg handig met het opwekken van gevoelens en het overhalen van kijkers en lezers. Een grote groep mensen is hier erg gevoelig voor. Dat heeft al tot veel kritiek geleid. Reclames en advertenties die speciaal gericht zijn op de interesses van een specifieke internetgebruiker zijn nog overtuigender. Hierdoor wordt het nog lastiger om de boodschap van een advertentie te negeren. Volgens sommigen maken reclamebureaus op deze manier misbruik van mensen, met name van groepen die extra kwetsbaar zijn. Gecombineerd met de twijfelachtige manier van het verzamelen van gegevens kan hiermee een sterk argument gevormd worden tegen cookies.
Problematisch gebruik van persoonlijke gegevens
Met het standpunt dat persoonlijke gegevens gebruiken voor persoonsgerichte advertenties verboden moet worden is dus lang niet iedereen het eens. Naast persoonlijke gegevens zoals leeftijd, geslacht en interesses is er informatie die nog gevoeliger ligt. Daarbij kun je denken aan medische gegevens. Databases van ziekenhuizen staan gelukkig niet op het internet. Toch ontstaat er zo nu en dan ophef over medische gegevens die op straat komen te liggen. Dat kan bijvoorbeeld gebeuren wanneer een hacker een lokaal netwerk van een ziekenhuis weet binnen te dringen. Op de meeste websites hoef je eigenlijk nooit medische gegevens in te voeren. Maar er zijn wel websites waar je bijvoorbeeld symptomen, ziektebeelden en medische gegevens in kunt voeren. In dergelijke gevallen worden deze ook opgeslagen in cookies. Gegevens van verschillende websites worden aan elkaar gekoppeld door online reclamebureaus. Hierdoor kan er een gedetailleerd profiel worden gemaakt van iedere gebruiker. Vrijwel iedereen is absoluut tegen het openbaar worden van hun medische voorgeschiedenis en huidige aandoeningen. Cookies kunnen hierdoor wel degelijk objectief als schadelijk beschouwd worden en een inbreuk op privacy.
Lees: online privacy: houd je aan deze regels!
Betaalgegevens moeten altijd beschermd worden
In de bovenstaande gevallen kan er indirect geld verdiend worden aan internetgebruikers. Het wordt nog problematischer wanneer dat direct kan gebeuren. In zo’n geval worden betaalgegevens buit gemaakt door internetcriminelen. Banken, online casino’s en webwinkels dienen aan strikte voorwaarden te voldoen om dit te voorkomen. Wanneer een website betaalgegevens nodig hebt, moeten zij er altijd voor zorgen dat die aan hoge veiligheidsstandaarden voldoen. Problemen met het verliezen van betaalgegevens zijn dan ook veel minder gerelateerd aan cookies.
Het verwijderen van cookies
Als je je privacy wilt beschermen dan kun je ervoor kiezen om cookies te verwijderen. Tegenwoordig hebben alle grote browsers een methode waarmee je dit eenvoudig kunt doen. Met een paar klikken op je muis of het scherm verwijder je cookies van je smartphone of computer.
Cookies van een pc of laptop met Chrome verwijderen
Om cookies via Google Chrome te verwijderen klik je eerst rechtsboven de browser op de drie puntjes. In de menubalk klik je op ‘Geschiedenis’ en vervolgens nogmaals op Geschiedenis’. Vervolgens klik je op ‘browsegegevens wissen’. In het menu dien je in ieder geval ‘Cookies en andere site- en plug-ingegevens’ aan te vinken. Bovenin kun je aangeven over welke tijdsperiode dit kan gebeuren. Vervolgens druk je op de blauwe knop met ‘gegevens wissen’.
Lees: Alle browsergeschiedenis wissen
Cookies automatisch verwijderen elke keer dat je Chrome afsluit
Je kunt er ook voor kiezen om de cookies elke keer automatisch te laten verwijderen. In Chrome ga druk je rechtsboven op de drie puntjes en vervolgens op ‘Instellingen’. Klik vervolgens naar ‘Geavanceerd’, ga naar ‘Privacy en beveiliging’, ‘Site-instellingen’ en klik dan op ‘Cookies’. Hier kun je aanvinken dat lokale gegevens alleen bewaard worden tot de gebruiker de browser afsluit.
Cookies van een pc of laptop met Safari verwijderen
Om Cookies in Safari te verwijderen ga je allereerst naar de menubalk naar ‘Safari’ en vervolgens klik je op ‘Voorkeuren’. In het submenu ‘Privay’ kun je via ‘Beheer websitegegevens’ op ‘verwijder alles’ klikken. Hiermee zijn de cookies die bij je browsegeschiedenis op Safari horen verdwenen.
Cookies van Safari automatisch verwijderen
Om dit te doen ga je wederom in de menubalk naar ‘Safari’ en vervolgens naar ‘Voorkeuren’. Je gaat vervolgens naar ‘Algemeen’ en klikt op ‘Verwijder onderdelen uit geschiedenis’. In dat menu kun je instellen dat al je browsegegevens na één dag van je computer worden gehaald.
Cookies van een pc of laptop met Firefox verwijderen
Je klikt allereerst op de drie streepjes die je rechtsbovenin de Firefox browser zit staan. In het menu klik je op ‘Opties’ en daarna op ‘Privacy & Beveiliging’. Bij ‘Cookies en websitegegevens’ staat ‘Gegevens wissen’. Vervolgens dien je nog één keer op de knop ‘wissen’ te klikken.
Automatisch cookies van Firefox verwijderen
Door op de drie streepjes rechtsboven in de hoek van de browser te klikken kun je kiezen voor ‘Opties’ en naar ‘Privacy & Beveiliging’ gaan. Je gaat vervolgens naar het menu ‘Geschiedenis’ en selecteert de optie ‘Aangepaste instellingen gebruiken voor geschiedenis’. Bij ‘Geschiedenis onthouden’ kun je bij kiezen voor de mogelijkheid ‘Geschiedenis wissen zodra Firefox sluit’. Je kunt bij ‘instellingen’ precies instellen welke gegevens je wel en niet automatisch wilt laten wissen.
Cookies verwijderen van je smartphone of tablet
Het is natuurlijk ook mogelijk om cookies van je telefoon af te halen. Eigenlijk zijn iOS en Android de enige twee browsers die op smartphones gebruikt worden. iOS hoort bij Apple telefoons. Alle andere grote merken, zoals Samsung, maken gebruik van Android en Google Chrome.
Cookies verwijden van Android smartphones
Ga naar de Google Chrome browser en selecteer de drie puntjes rechts boven in de hoek. Kies vervolgens ‘Instellingen’. In het verschenen menu klik je op ‘Privacy’ en daarna op ‘Browsegegevens wissen’. Je kunt bovenin aangeven van welke periode gegevens gewist moeten worden. Selecteer ‘Cookies, medialicenties en sitegegevens’ en klik vervolgens op de button ‘Gegevens wissen’.
Cookies van je Apple telefoon verwijderen
Bij Apple telefoons moet je extra goed opletten wanneer je de data met je browsegeschiedenis wilt wissen. Je gaat naar ‘Instellingen’ en daarna naar ‘Safari’. Onderaan het scherm staat ‘Wis geschiedenis en websitedata’. Door hierop te klikken ben je echter nog niet klaar. In hetzelfde menu onder ‘Instellingen’ en ‘Safari’ dien je naar ‘Geavanceerd’ en vervolgens naar ‘Websitedata’ te gaan. In dat menu kun je ‘Verwijder alle websitedata’ selecteren.
Maar zijn je gegevens dan daadwerkelijk gewist?
Cookies verwijderen van je eigen computer is op zich erg eenvoudig. De vraag of je gegevens dan ook echt gewist zijn is echter nog niet beantwoord. Want een cookie wordt niet aangemaakt op jouw computer of smartphone. De website die je bezoekt stuurt een cookie naar jou toe. Je bent dus afhankelijk van de betrouwbaarheid van een website. Het is erg lastig om inzicht te krijgen in wat er verder allemaal met jouw gegevens gebeurt. Zonder cookies op je computer kan een website je in ieder geval niet zo eenvoudig identificeren. Dat scheelt natuurlijk al een hele hoop en helpt onder andere om persoonsgerichte advertenties te voorkomen.
Is er een definitieve oplossing voor de problemen met cookies?
Een grote groep mensen heeft er problemen mee dat websites hun persoonlijke gegevens doorverkopen. Zij vinden het een aanslag op hun privacy. Het probleem is dat je nooit zeker kunt weten wat een website met jouw gegevens doet. Zelfs niet wanneer je cookies automatisch verwijdert. Google heeft een speciaal team dat onderzoek doet naar internetveiligheid. Zij adviseren om altijd de incognito mode te gebruiken wanneer je echt niet wilt dat derden met jouw persoonlijke gegevens aan de haal gaan. Hopelijk komt er in de komende periode meer duidelijkheid over de wetgeving rondom cookies. Internetgebruikers verdienen het om beter beschermd te worden of om in ieder geval meer controle te krijgen over hun persoonlijke gegevens.
